Histeroskopi, rahim içini doğrudan gözlemlemeye olanak tanıyan ve tanı ile tedavi amaçlı kullanılan düşük riskli, girişimsel bir jinekolojik uygulamadır. Bu yöntemle, vajina ve rahim ağzı (serviks) yoluyla ilerletilen ince bir kamera sistemi sayesinde rahim boşluğu detaylı şekilde incelenebilir. Histeroskop sayesinde rahim iç yüzeyi detaylı bir şekilde incelenebilir, gerektiğinde müdahale de edilebilir.
Jinekolojik uygulamalarda yaygın olarak tercih edilen histeroskopi, özellikle adet düzensizlikleri, rahim iç zarında oluşan polip ya da myomlar, tekrarlayan gebelik kayıpları ve infertilite gibi sorunların detaylı değerlendirilmesinde etkili bir yöntemdir. Ayrıca histeroskopi ile tanı koymakla kalınmaz; rahim içindeki sorunlar aynı seansta tedavi de edilebilir.
Histeroskopi Nedir?
Tıbbi açıdan histeroskopi, “histero” (rahim) ve “skopi” (görüntüleme) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Yani rahim içinin kamera yardımıyla incelenmesidir. Bu işlem iki temel şekilde uygulanabilir:
- Tanısal histeroskopi: Rahim boşluğunun yakından gözlemlenmesi amacıyla uygulanan bir işlemdir. İnce bir kamera yardımıyla gerçekleştirilen bu yöntem genellikle kısa sürer ve hastaya minimum düzeyde rahatsızlık verir.
- Operatif histeroskopi: Rahim içinde tespit edilen polip, myom ya da yapışıklık gibi sorunların aynı seansta cerrahi olarak tedavi edilmesidir. Bu işlem sırasında kamera sistemine küçük cerrahi aletler de entegre edilir.
Her iki yöntemde de rahim ağzı genişletilmeden (veya minimal şekilde genişletilerek) rahim boşluğuna ulaşılır. Gelişen teknoloji sayesinde çoğu histeroskopi işlemi artık ağrısız, hızlı ve hasta konforunu ön planda tutacak şekilde uygulanmaktadır.
Histeroskopi Hangi Durumlarda Yapılır?
Histeroskopi, kadın hastalıkları pratiğinde pek çok farklı durumda tanı ve tedavi aracı olarak tercih edilir. En yaygın kullanım alanları şunlardır:
- Rahim içi polip veya myom şüphesi: Rahim iç zarında gelişen bu yapılar, aşırı kanama, ağrı ve kısırlık gibi sorunlara neden olabilir. Histeroskopi sayesinde bu oluşumlar hem doğrudan izlenebilir hem de aynı seansta güvenli bir şekilde temizlenebilir.
- Adet düzensizlikleri ve anormal kanamalar: Özellikle menopoz öncesi dönemde görülen anormal vajinal kanamaların nedeni histeroskopi ile tespit edilebilir.
- Tekrarlayan düşükler: Gebeliğin erken döneminde sık sık düşük yapan kadınlarda, rahim içinde yapısal bir problem olup olmadığını anlamak için histeroskopi tercih edilir.
- İnfertilite (kısırlık): Rahim içinde gebeliği engelleyebilecek yapışıklıklar, doğuştan gelen perde (septum) gibi yapısal anomaliler histeroskopi ile ayrıntılı olarak değerlendirilebilir.
- Doğum sonrası veya kürtaj sonrası rahim içi sorunlar: Plasenta parçalarının rahim içinde kalması ya da rahim iç yüzeyinde oluşan problemler operatif histeroskopi ile doğrudan temizlenebilir.
Kısacası histeroskopi, hem tanı koydurucu hem de doğrudan tedavi edici yönüyle, kadın sağlığına yönelik çok yönlü bir müdahale yöntemidir.
Histeroskopi Öncesi Hazırlık
Histeroskopi öncesinde genellikle özel bir hazırlık gerekmez, ancak bazı noktalara dikkat edilmesi önerilir:
- Özellikle sedasyon ya da genel anestezi planlanıyorsa, işlemden yaklaşık 6 ila 8 saat önce yiyecek ve içecek tüketimine ara verilmelidir.
- Kullanılan ilaçlar (özellikle kan sulandırıcılar veya hormon ilaçları) hakkında doktora mutlaka bilgi verilmelidir.
- İşlemden önceki 24 saat içerisinde vajinal duş, krem, fitil gibi ürünlerin kullanımından kaçınılması önerilir, çünkü bu tür uygulamalar rahim içi görüntülemeyi etkileyebilir.
- İşlem günü rahat kıyafetler tercih edilmeli ve mümkünse bir refakatçi ile gelinmelidir.
Doktor, işlem öncesinde detaylı bir bilgilendirme yapacak ve varsa özel durumlara göre hazırlık planı oluşturacaktır.
Histeroskopi Nasıl Yapılır?
Histeroskopi işlemi genellikle hastane veya klinik ortamında gerçekleştirilir. Uygulama, işlemin amacına göre lokal anestezi, sedasyon ya da genel anestezi altında yapılabilir. Tanısal histeroskopilerde çoğunlukla anesteziye gerek duyulmazken, operatif histeroskopilerde hasta konforu açısından anestezi tercih edilebilir.
İşlem sırasında şu adımlar izlenir:
-
Rahim ağzı (serviks) özel aletlerle hafifçe genişletilir.
-
Histeroskop cihazı vajina ve serviksten geçerek rahim içine ilerletilir.
-
Rahim içi boşluğu özel bir sıvı ile şişirilir (genellikle serum fizyolojik kullanılır), böylece iç yapı daha net görüntülenebilir.
-
Kamera sistemi sayesinde doktor, rahim iç zarını ve varsa anormal yapıları ekrandan izleyerek değerlendirme yapar.
-
Eğer operatif bir işlem yapılacaksa, histeroskopun içinden geçirilen cerrahi mikro aletlerle gerekli müdahale gerçekleştirilir.
Histeroskopinin süresi, işlemin tanısal mı yoksa operatif mi olduğuna bağlı olarak genellikle 10 ila 30 dakika arasında değişir. Uygulama sonrası hasta kısa süre gözlem altında tutulur ve çoğu zaman aynı gün taburcu edilir.
Histeroskopi Sonrası Neler Olur?
Histeroskopi sonrasında iyileşme süreci çoğu hastada kısa sürer ve genellikle herhangi bir komplikasyon yaşanmadan atlatılır. Ancak işlem türüne ve kişinin genel sağlık durumuna göre bazı geçici etkiler yaşanabilir:
- İşlem sonrasında birkaç gün boyunca hafif vajinal lekelenme ya da kanama görülebilir ve bu durum genellikle normal kabul edilir.
- Karın alt bölgesinde kramp tarzı hafif ağrılar oluşabilir; bu durum genellikle kısa sürelidir ve basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
- Anestezi kullanıldıysa, işlem sonrası birkaç saat dinlenmek gerekebilir.
İşlem sonrası dikkat edilmesi gerekenler:
- Vajinal tampon kullanılmamalıdır.
- İşlemden sonraki ilk 48 saat boyunca cinsel ilişkiden uzak durulması, enfeksiyon riskini azaltmak ve iyileşme sürecini desteklemek açısından tavsiye edilir.
- Havuz veya denize girmekten ve vajinal duş yapmaktan işlem sonrası birkaç gün uzak durulmalıdır.
İyileşme süreci tamamlandıktan sonra hasta normal yaşamına rahatlıkla dönebilir. İşlem sonrası kontrol tarihi doktor tarafından belirlenir ve gerekirse patoloji sonuçları bu ziyarette değerlendirilir.
